Παγκρεατικές Κύστεις και Ψευδοκύστεις
Τι είναι το πάγκρεας;
Το πάγκρεάς σας είναι ένας αδένας μήκους 6 ίντσες, που βρίσκεται κάτω από το συκώτι σας, μεταξύ του στομαχιού σας και της σπονδυλικής στήλης σας.
Το πάγκρεας αποτελείται από 3 μέρη: ένα κεντρικό τμήμα «κεφαλή» που βρίσκεται στο δωδεκαδάκτυλο (το ανώτερο μέρος του λεπτού εντέρου), ένα επίπεδο, περισσότερο μακρύ «σώμα», και μια «ουρά» που συνορεύει με τον σπλήνα.
Το πάγκρεάς σας παράγει δραστικά χωνευτικά ένζυμα και ορμόνες που βοηθούν στη διαχείριση της γλυκόζης αίματος (σάκχαρο αίματος).
Κανονικά, αυτά τα ένζυμα και οι ορμόνες δεν γίνονται ενεργές έως ότου βγουν από το πάγκρεας και εισαχθούν σε άλλα μέρη του σώματος.
Το πάγκρεάς σας παράγει επίσης τα διττανθρακικά άλατα που εξουδετερώνουν τα οξέα στομάχου. Οι μικροί αγωγοί (σωλήνες) προωθούν αυτά τα υγρά σε έναν μεγαλύτερο παγκρεατικό αγωγό, κάτω από το δωδεκαδάκτυλο.
Ο κοινός χοληδόχος πόρος μεταφέρει επίσης τη χολή (μια ουσία που διασπά τα λίπη), από το συκώτι και την χοληδόχο κύστη σας και μέσω της «κεφαλής» του παγκρέατος, στο λεπτό έντερό σας.
Τι είναι η παγκρεατίτιδα;
Μια φλεγμονή του παγκρέατος καλείται «παγκρεατίτιδα». Η Παγκρεατίτιδα μπορεί είτε να είναι οξεία (μια ξαφνική και σφοδρή επίθεση) είτε χρόνια (να επαναλαμβάνεται και/ή να διαρκεί για μια μακρά χρονική περίοδο).
Όταν το πάγκρεας πάθει φλεγμονή, τα πεπτικά ένζυμα ενεργοποιούνται ενώ ακόμα βρίσκονται μέσα στο πάγκρεας, γεγονός το οποίο μπορεί να αναγκάσει το πάγκρεας να αρχίσει να «χωνεύει» τους ίδιους τους ιστούς του.
Οι δύο πιο κοινές αιτίες της παγκρεατίτιτδας είναι οι χολόλιθοι (χολή που έχει σκληρύνει σε μάζες με μορφή μικρών λίθων) και η χρόνια, βαριά χρήση αλκοόλ.
Παγκρεατίτιδα μπορεί επίσης να προκύψει από ορισμένες ασθένειες ή τραυματισμό. Παγκρεατικές ψευδοκύστες μπορεί να αναπτυχθούν ως σοβαρή επιπλοκή της παγκρεατίτιδας.
Τι είναι μία παγκρεατική κύστη;
Μια παγκρεατική κύστη είναι ένας κλειστός σάκος που επικαλύπτεται με επιθήλιο και που βρίσκεται πάνω ή μέσα στο πάγκρεάς σας.
Οι παγκρεατικές κύστεις περιέχουν υγρό. Μπορούν να κυμανθούν από καλοήθεις ψευδοκύστεις (δείτε παρακάτω) μέχρι κακοήθεις κύστεις (καρκινώδεις και μεταστατικές).
Υπάρχουν διάφοροι διαφορετικοί τύποι παγκρεατικών κύστεων. Μερικές παγκρεατικές κύστεις προκύπτουν από ορισμένες σπάνιες ασθένειες, όπως η Νόσος von Hippel-Lindau (μια γενετική διαταραχή).
Τι είναι η παγκρεατική ψευδοκύστη;
Μια παγκρεατική ψευδοκύστη είναι ένας τύπος κύστης που δεν έχει δικό του τοίχωμα μαζί με μια επένδυση επιθηλίου. Αντ’ αυτού, η ψευδοκύστη διαμορφώνεται μέσα σε μια κοιλότητα ή ένα χώρο μέσα στο πάγκρεας και περιβάλλεται από ινώδη ιστό.
Οι παγκρεατικές ψευδοκύστεις όμως περιέχουν φλεγμονώδες παγκρεατικό υγρό (ιδιαίτερα το πεπτικό ένζυμο αμυλάση) ή ημισταθερές ουσίες.
Οι παγκρεατικές ψευδοκύστεις:
- Eίναι προβλήματα υγείας που προκαλούνται από οξεία ή χρόνια παγκρεατίτιδα.
- Προκαλούνται από μια παρεμπόδιση στο σύστημα του παγκρεατικού πόρου.
- Είναι στρογγυλές ή σε σχήμα οβάλ.
- Είναι τα πιο κοινά παγκρεατικά κυστικά τραύματα (περίπου 75% – 80% όλων των παγκρεατικών κυστικών τραυμάτων).
- Είναι καλοήθεις (μη καρκινώδεις).
- Επηρεάζουν περίπου 1 στους 1.000 ενηλίκους το χρόνο.
Ποια είναι τα συμπτώματα των παγκρεατικών κύστεων ή των ψευδοκύστεων;
Οι παγκρεατικές κύστεις, συμπεριλαμβανομένων των ψευδοκύστεων, μπορεί να είναι ασυμπτωματικές (να μην έχουν κανένα προφανές σύμπτωμα) ή μπορεί να παράγουν μέτρια ή σοβαρά συμπτώματα.
Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν εντός ημερών έως μηνών, μετά από μια εκδήλωση παγκρεατίτιδας.
Όταν παρουσιάζονται, τα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Δριμύ, επίμονο πόνο στην κοιλιά και μερικές φορές στην πλάτη
- Ναυτία
- Έμετο
- Κοιλιακό Οίδημα (πρήξιμο)
Ποιες είναι οι επιπλοκές των παγκρεατικών κύστεων / ψευδοκύστεων;
Σπάνια, επιπλοκές μπορεί να προέλθουν από τις παγκρεατικές κύστεις/ψευδοκύστεις, οι οποίες περιλαμβάνουν:
- Μόλυνση, η οποία μπορεί μερικές φορές να οδηγήσει σε παγκρεατικό απόστημα
- Ρήξη ψευδοκύστης (ανοικτή διάσπαση) ή αιμορραγία, η οποία μπορεί να συμβεί χωρίς προειδοποίηση και που μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή
- Χολικές επιπλοκές, που μπορεί να εμφανιστούν όταν μια μεγάλη κύστη εμποδίζει τον κοινό χοληδόχο πόρο, με αποτέλεσμα το δέρμα, οι βλεννώδεις μεμβράνες, και τα λευκά των ματιών να εμφανιστούν κίτρινα (αποφρακτικός ίκτερος)
- Πυλαία υπέρταση, ή υψηλή πίεση αίματος της σπληνικής φλέβας/της πυλαίας φλέβας, η οποία απαιτεί χειρουργική επέμβαση
Πώς διαγιγνώσκονται οι παγκρεατικές κύστεις και οι ψευδοκύστεις;
Oι παγκρεατικές ψευδοκύστεις μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστούν επειδή τα συμπτώματα μπορεί να είναι παρόμοια με διάφορες άλλες ασθένειες.
Δεδομένου ότι το πάγκρεας βρίσκεται βαθιά μέσα στην κοιλιακή κοιλότητα, η απεικόνιση με αξονική τομογραφία χρησιμοποιείται συχνά για να εντοπίσει και να διαγνώσει τις παγκρεατικές κύστεις και τις ψευδοκύστεις.
Οι εξετάσεις που μπορεί να συμπεριληφθούν είναι οι εξής:
- Διακοιλιακός US (υπέρηχος), που χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για να ανιχνεύσει μια παγκρεατική ψευδοκύστη, ή χολόλιθους που θα μπορούσαν ενδεχομένως να προκαλέσουν μια ψευδοκύστη.
- Κοιλιακή CT (Υπολογιστική Τομογραφία), που παρέχει συνήθως όλες τις απαραίτητες διαγνωστικές πληροφορίες, και παρουσιάζει πιο λεπτομερείς πληροφορίες της περιβάλλουσας ανατομίας και παθολογίας από ό,τι ένας υπέρηχος.
- Απεικόνιση MRI (απεικόνιση μαγνητικής αντήχησης) και MRCP (Μαγνητική Χολαγγειοπαγκρεατογραφία αντήχησης), αν και δεν χρησιμοποιούνται τυπικά, παρέχουν πιο αναλυτική απεικόνιση των υγρών και των υπολειμμάτων σε ψευδοκύστεις από ό,τι κάνουν οι απεικονίσεις με CT.
- EUS (ενδοσκοπικός υπέρηχος) είναι συνήθως μία δευτεροβάθμια εξέταση (μετά από τις εξετάσεις US, CT, ή MRI) για να εκτιμηθεί περαιτέρω μία παγκρεατική κύστη ή/και να διακρίνει μία παγκρεατική ψευδοκύστη από άλλους τύπους κυστικών τραυμάτων. Είναι δυνατή και η λήψη υλικού ώστε να γίνουν βιοψίες του υλικού που αποκτάται από μία κύστη, μέσω μία λεπτής βελόνας, και κατόπιν η ανάλυση αυτή χρησιμοποιείται για να διαφοροποιήσει τους τύπους κύστεων και ψευδοκύστεων.
- Ενδοσκοπική Παλίνδρομη Χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP). Η εξέταση αυτή επιτρέπει στον γιατρό να δει τη δομή του κοινού χοληδόχου πόρου, τα υπόλοιπα χοληφόρα, και τον παγκρεατικό αγωγό.
Πώς αντιμετωπίζονται οι παγκρεατικές κύστεις και οι ψευδοκύστεις;
Οι περισσότερες ψευδοκύστεις επιλύονται από μόνες τους χωρίς θεραπεία, με την πάροδο του χρόνου.
Εντούτοις, όταν τα συμπτώματα γίνουν επίμονα, προκύπτουν επιπλοκές, ή οι κύστεις γίνονται μεγαλύτερες από 6 εκ. στο μέγεθος, τότε η παροχέτευση/αποστράγγιση (drainage) ενδεικνύεται.
Υπάρχουν τρεις μέθοδοι παροχεύτεσης (αποστράγγιση) κύστεων:
- Ενδοσκοπική παροχέτευση
- Διαδερμική παροχέτευση με καθετήρα, που χρησιμοποιεί έναν κοίλο σωλήνα που εισάγεται στο σώμα για να αφαιρέσει το υγρό
- Χειρουργική παροχέτευση, είτε μέσω της ανοικτής χειρουργικής επέμβασης είτε της λαπαροσκοπικής χειρουργικής επέμβασης (που χρησιμοποιεί ένα λαπαροσκόπιο, ένα χειρουργικό εργαλείο που απαιτεί μόνο μια μικρή τομή)
Η Ενδοσκοπική Παροχέτευση κερδίζει την αποδοχή επειδή είναι λιγότερο επεμβατική, έχει λιγότερο κίνδυνο επιπλοκών από την ανοικτή χειρουργική επέμβαση, δεν απαιτεί έναν εξωτερικό αγωγό, και το ποσοστό μακροπρόθεσμης επιτυχίας του είναι υψηλό.
Ποια είναι η πρόγνωση (πρόβλεψη) για κάποιον που έχει παγκρεατικές κύστεις και ψευδοκύστεις;
Οι Ψευδοκύστεις πρέπει να παροχετεύονται όταν προκαλούν συμπτώματα. Μερικές κύστεις απαιτούν τη χειρουργική αφαίρεση εάν υπάρχει μια ανησυχία για έναν καρκίνο ή μία προκαρκινική κατάσταση.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η πρόγνωση είναι γενικά θετική για τους ανθρώπους που υποβάλλονται σε θεραπεία για παγκρεατικές κύστεις και ψευδοκύστεις.
- + Γενικά
Τι είναι το πάγκρεας;
Το πάγκρεάς σας είναι ένας αδένας μήκους 6 ίντσες, που βρίσκεται κάτω από το συκώτι σας, μεταξύ του στομαχιού σας και της σπονδυλικής στήλης σας.
Το πάγκρεας αποτελείται από 3 μέρη: ένα κεντρικό τμήμα «κεφαλή» που βρίσκεται στο δωδεκαδάκτυλο (το ανώτερο μέρος του λεπτού εντέρου), ένα επίπεδο, περισσότερο μακρύ «σώμα», και μια «ουρά» που συνορεύει με τον σπλήνα.
Το πάγκρεάς σας παράγει δραστικά χωνευτικά ένζυμα και ορμόνες που βοηθούν στη διαχείριση της γλυκόζης αίματος (σάκχαρο αίματος).
Κανονικά, αυτά τα ένζυμα και οι ορμόνες δεν γίνονται ενεργές έως ότου βγουν από το πάγκρεας και εισαχθούν σε άλλα μέρη του σώματος.
Το πάγκρεάς σας παράγει επίσης τα διττανθρακικά άλατα που εξουδετερώνουν τα οξέα στομάχου. Οι μικροί αγωγοί (σωλήνες) προωθούν αυτά τα υγρά σε έναν μεγαλύτερο παγκρεατικό αγωγό, κάτω από το δωδεκαδάκτυλο.
Ο κοινός χοληδόχος πόρος μεταφέρει επίσης τη χολή (μια ουσία που διασπά τα λίπη), από το συκώτι και την χοληδόχο κύστη σας και μέσω της «κεφαλής» του παγκρέατος, στο λεπτό έντερό σας.
Τι είναι η παγκρεατίτιδα;
Μια φλεγμονή του παγκρέατος καλείται «παγκρεατίτιδα». Η Παγκρεατίτιδα μπορεί είτε να είναι οξεία (μια ξαφνική και σφοδρή επίθεση) είτε χρόνια (να επαναλαμβάνεται και/ή να διαρκεί για μια μακρά χρονική περίοδο).
Όταν το πάγκρεας πάθει φλεγμονή, τα πεπτικά ένζυμα ενεργοποιούνται ενώ ακόμα βρίσκονται μέσα στο πάγκρεας, γεγονός το οποίο μπορεί να αναγκάσει το πάγκρεας να αρχίσει να «χωνεύει» τους ίδιους τους ιστούς του.
Οι δύο πιο κοινές αιτίες της παγκρεατίτιτδας είναι οι χολόλιθοι (χολή που έχει σκληρύνει σε μάζες με μορφή μικρών λίθων) και η χρόνια, βαριά χρήση αλκοόλ.
Παγκρεατίτιδα μπορεί επίσης να προκύψει από ορισμένες ασθένειες ή τραυματισμό. Παγκρεατικές ψευδοκύστες μπορεί να αναπτυχθούν ως σοβαρή επιπλοκή της παγκρεατίτιδας.
Τι είναι μία παγκρεατική κύστη;
Μια παγκρεατική κύστη είναι ένας κλειστός σάκος που επικαλύπτεται με επιθήλιο και που βρίσκεται πάνω ή μέσα στο πάγκρεάς σας.
Οι παγκρεατικές κύστεις περιέχουν υγρό. Μπορούν να κυμανθούν από καλοήθεις ψευδοκύστεις (δείτε παρακάτω) μέχρι κακοήθεις κύστεις (καρκινώδεις και μεταστατικές).
Υπάρχουν διάφοροι διαφορετικοί τύποι παγκρεατικών κύστεων. Μερικές παγκρεατικές κύστεις προκύπτουν από ορισμένες σπάνιες ασθένειες, όπως η Νόσος von Hippel-Lindau (μια γενετική διαταραχή).
Τι είναι η παγκρεατική ψευδοκύστη;
Μια παγκρεατική ψευδοκύστη είναι ένας τύπος κύστης που δεν έχει δικό του τοίχωμα μαζί με μια επένδυση επιθηλίου. Αντ’ αυτού, η ψευδοκύστη διαμορφώνεται μέσα σε μια κοιλότητα ή ένα χώρο μέσα στο πάγκρεας και περιβάλλεται από ινώδη ιστό.
Οι παγκρεατικές ψευδοκύστεις όμως περιέχουν φλεγμονώδες παγκρεατικό υγρό (ιδιαίτερα το πεπτικό ένζυμο αμυλάση) ή ημισταθερές ουσίες.
Οι παγκρεατικές ψευδοκύστεις:
- Eίναι προβλήματα υγείας που προκαλούνται από οξεία ή χρόνια παγκρεατίτιδα.
- Προκαλούνται από μια παρεμπόδιση στο σύστημα του παγκρεατικού πόρου.
- Είναι στρογγυλές ή σε σχήμα οβάλ.
- Είναι τα πιο κοινά παγκρεατικά κυστικά τραύματα (περίπου 75% – 80% όλων των παγκρεατικών κυστικών τραυμάτων).
- Είναι καλοήθεις (μη καρκινώδεις).
- Επηρεάζουν περίπου 1 στους 1.000 ενηλίκους το χρόνο.
Ποια είναι τα συμπτώματα των παγκρεατικών κύστεων ή των ψευδοκύστεων;
Οι παγκρεατικές κύστεις, συμπεριλαμβανομένων των ψευδοκύστεων, μπορεί να είναι ασυμπτωματικές (να μην έχουν κανένα προφανές σύμπτωμα) ή μπορεί να παράγουν μέτρια ή σοβαρά συμπτώματα.
Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν εντός ημερών έως μηνών, μετά από μια εκδήλωση παγκρεατίτιδας.
Όταν παρουσιάζονται, τα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Δριμύ, επίμονο πόνο στην κοιλιά και μερικές φορές στην πλάτη
- Ναυτία
- Έμετο
- Κοιλιακό Οίδημα (πρήξιμο)
Ποιες είναι οι επιπλοκές των παγκρεατικών κύστεων / ψευδοκύστεων;
Σπάνια, επιπλοκές μπορεί να προέλθουν από τις παγκρεατικές κύστεις/ψευδοκύστεις, οι οποίες περιλαμβάνουν:
- Μόλυνση, η οποία μπορεί μερικές φορές να οδηγήσει σε παγκρεατικό απόστημα
- Ρήξη ψευδοκύστης (ανοικτή διάσπαση) ή αιμορραγία, η οποία μπορεί να συμβεί χωρίς προειδοποίηση και που μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή
- Χολικές επιπλοκές, που μπορεί να εμφανιστούν όταν μια μεγάλη κύστη εμποδίζει τον κοινό χοληδόχο πόρο, με αποτέλεσμα το δέρμα, οι βλεννώδεις μεμβράνες, και τα λευκά των ματιών να εμφανιστούν κίτρινα (αποφρακτικός ίκτερος)
- Πυλαία υπέρταση, ή υψηλή πίεση αίματος της σπληνικής φλέβας/της πυλαίας φλέβας, η οποία απαιτεί χειρουργική επέμβαση
- + Διάγνωση
Πώς διαγιγνώσκονται οι παγκρεατικές κύστεις και οι ψευδοκύστεις;
Oι παγκρεατικές ψευδοκύστεις μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστούν επειδή τα συμπτώματα μπορεί να είναι παρόμοια με διάφορες άλλες ασθένειες.
Δεδομένου ότι το πάγκρεας βρίσκεται βαθιά μέσα στην κοιλιακή κοιλότητα, η απεικόνιση με αξονική τομογραφία χρησιμοποιείται συχνά για να εντοπίσει και να διαγνώσει τις παγκρεατικές κύστεις και τις ψευδοκύστεις.
Οι εξετάσεις που μπορεί να συμπεριληφθούν είναι οι εξής:
- Διακοιλιακός US (υπέρηχος), που χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για να ανιχνεύσει μια παγκρεατική ψευδοκύστη, ή χολόλιθους που θα μπορούσαν ενδεχομένως να προκαλέσουν μια ψευδοκύστη.
- Κοιλιακή CT (Υπολογιστική Τομογραφία), που παρέχει συνήθως όλες τις απαραίτητες διαγνωστικές πληροφορίες, και παρουσιάζει πιο λεπτομερείς πληροφορίες της περιβάλλουσας ανατομίας και παθολογίας από ό,τι ένας υπέρηχος.
- Απεικόνιση MRI (απεικόνιση μαγνητικής αντήχησης) και MRCP (Μαγνητική Χολαγγειοπαγκρεατογραφία αντήχησης), αν και δεν χρησιμοποιούνται τυπικά, παρέχουν πιο αναλυτική απεικόνιση των υγρών και των υπολειμμάτων σε ψευδοκύστεις από ό,τι κάνουν οι απεικονίσεις με CT.
- EUS (ενδοσκοπικός υπέρηχος) είναι συνήθως μία δευτεροβάθμια εξέταση (μετά από τις εξετάσεις US, CT, ή MRI) για να εκτιμηθεί περαιτέρω μία παγκρεατική κύστη ή/και να διακρίνει μία παγκρεατική ψευδοκύστη από άλλους τύπους κυστικών τραυμάτων. Είναι δυνατή και η λήψη υλικού ώστε να γίνουν βιοψίες του υλικού που αποκτάται από μία κύστη, μέσω μία λεπτής βελόνας, και κατόπιν η ανάλυση αυτή χρησιμοποιείται για να διαφοροποιήσει τους τύπους κύστεων και ψευδοκύστεων.
- Ενδοσκοπική Παλίνδρομη Χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP). Η εξέταση αυτή επιτρέπει στον γιατρό να δει τη δομή του κοινού χοληδόχου πόρου, τα υπόλοιπα χοληφόρα, και τον παγκρεατικό αγωγό.
- + Διαχείριση & Θεραπεία
Πώς αντιμετωπίζονται οι παγκρεατικές κύστεις και οι ψευδοκύστεις;
Οι περισσότερες ψευδοκύστεις επιλύονται από μόνες τους χωρίς θεραπεία, με την πάροδο του χρόνου.
Εντούτοις, όταν τα συμπτώματα γίνουν επίμονα, προκύπτουν επιπλοκές, ή οι κύστεις γίνονται μεγαλύτερες από 6 εκ. στο μέγεθος, τότε η παροχέτευση/αποστράγγιση (drainage) ενδεικνύεται.
Υπάρχουν τρεις μέθοδοι παροχεύτεσης (αποστράγγιση) κύστεων:
- Ενδοσκοπική παροχέτευση
- Διαδερμική παροχέτευση με καθετήρα, που χρησιμοποιεί έναν κοίλο σωλήνα που εισάγεται στο σώμα για να αφαιρέσει το υγρό
- Χειρουργική παροχέτευση, είτε μέσω της ανοικτής χειρουργικής επέμβασης είτε της λαπαροσκοπικής χειρουργικής επέμβασης (που χρησιμοποιεί ένα λαπαροσκόπιο, ένα χειρουργικό εργαλείο που απαιτεί μόνο μια μικρή τομή)
Η Ενδοσκοπική Παροχέτευση κερδίζει την αποδοχή επειδή είναι λιγότερο επεμβατική, έχει λιγότερο κίνδυνο επιπλοκών από την ανοικτή χειρουργική επέμβαση, δεν απαιτεί έναν εξωτερικό αγωγό, και το ποσοστό μακροπρόθεσμης επιτυχίας του είναι υψηλό.
- + Επεμβάσεις
- + Πρόληψη
Ποια είναι η πρόγνωση (πρόβλεψη) για κάποιον που έχει παγκρεατικές κύστεις και ψευδοκύστεις;
Οι Ψευδοκύστεις πρέπει να παροχετεύονται όταν προκαλούν συμπτώματα. Μερικές κύστεις απαιτούν τη χειρουργική αφαίρεση εάν υπάρχει μια ανησυχία για έναν καρκίνο ή μία προκαρκινική κατάσταση.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η πρόγνωση είναι γενικά θετική για τους ανθρώπους που υποβάλλονται σε θεραπεία για παγκρεατικές κύστεις και ψευδοκύστεις.
- + Ιατρικές Συμβουλές
- + Ιατρική Υποστήριξη
