Έλεγχος Βάρους και Παχυσαρκία: FAQ

Η Παχυσαρκία ορίζεται ως «υπερβολική» σε αναλογία με το συνολικό σωματικό λίπος.Μιλήστε με τον ιατρό σας εάν ανησυχείτε για το βάρος σας και αν προσπαθείτε να χάσετε βάρος.Θα πρέπει να καλέσετε τον ιατρό σας αν χρειάζεστε βοήθεια για την απώλεια βάρους ή αν ανήκετε σε μία από αυτές τις κατηγορίες:

• Δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ): Εάν ο ΔΜΣ σας είναι 30 ή μεγαλύτερος, θεωρείστε παχύσαρκοι/ες και θα πρέπει να μιλήσετε στο γιατρό σας σχετικά με την απώλεια βάρους για το καλό της υγείας σας.
• Περιφέρεια Μέσης: Εάν έχετε ένα «σχήμα μήλου» – μία κοιλιακή παχυσαρκία ή ένα «εφεδρικό ελαστικό» – μεταφέρετε περισσότερο λίπος μέσα και γύρω από τα κοιλιακά όργανα.Το λίπος στην κοιλιά αυξάνει τον κίνδυνο πολλών από τις σοβαρές καταστάσεις που σχετίζονται με την παχυσαρκία.Η μέτρηση της γυναικείας περιφέρειας θα πρέπει να πέσει κάτω από τις 35 ίντσες.Στους άνδρες πρέπει να είναι λιγότερο από 40 ίντσες.Εάν έχετε μεγάλη περιφέρεια μέσης, μιλήστε στο γιατρό σας σχετικά με την απώλεια βάρους.

Ναι.Το υπερβολικό βάρος συνδέεται με μια σειρά προβλημάτων υγείας, όπως:

• Καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικά
• Υψηλή πίεση του αίματος
• Διαβήτη
• Καρκίνο
• Νόσο της χοληδόχου κύστης και χολόλιθους
• Οστεοαρθρίτιδα
• Ουρική Νόσο
• Προβλήματα αναπνοής, όπως η Υπνική Άπνοια (όταν ένα άτομο σταματά να αναπνέει για μικρό χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του ύπνου) και το Άσθμα.

Κάποιος που είναι 40% υπέρβαρος/η έχει διπλάσιες πιθανότητες να πεθάνει πρόωρα σε σχέση με ένα άτομο που έχει μέσο βάρος(αυτό το φαινόμενο παρατηρείται μετά από 10 έως 30 χρόνια παχυσαρκίας).

Οι γιατροί γενικά συμφωνούν ότι όσο πιο παχύ είναι ένα άτομο, τόσο πιο πιθανό είναι να αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Τα άτομα που υπερβαίνουν το 20% του κανονικού τους βάρους, ή περισσότερο, μπορούν να αποκτήσουν σημαντικά οφέλη για την υγεία τους από την απώλεια βάρους. Πολλοί ειδικοί της παχυσαρκίας πιστεύουν ότι οι άνθρωποι που ζυγίζουν λιγότερο από 20% πάνω από το υγιές βάρος τους, θα πρέπει να προσπαθήσουν να χάσουν βάρος εάν έχουν κάποιο από τους ακόλουθους παράγοντες κινδύνου:

• Οικογενειακό ιστορικό ορισμένων χρόνιων παθήσεων: Οι άνθρωποι με στενούς συγγενείς που έχουν καρδιακή νόσο ή διαβήτη είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν αυτά τα προβλήματα εάν είναι παχύσαρκοι/ες.
• Προϋπάρχουσες ιατρικές καταστάσεις: Η υψηλή αρτηριακή πίεση, τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης ή τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα αποτελούν προειδοποιητικά σημάδια ορισμένων ασθενειών που σχετίζονται με την παχυσαρκία.
• Σχήμα «μήλου»: Τα άτομα με βάρος που συγκεντρώνεται γύρω από την κοιλιακή χώρα, μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καρδιακών παθήσεων, διαβήτη ή καρκίνου από όσο κίνδυνο διατρέχουν τα άτομα με το ίδιο βάρος τα οποία έχουν σχήμα αχλαδιού.

Ευτυχώς, ακόμη και μια μέτρια απώλεια βάρους από 4,5 – 9 κιλά μπορεί να επιφέρει σημαντικές βελτιώσεις στην υγεία, όπως χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και επίπεδα χοληστερόλης.

Από επιστημονική άποψη, η παχυσαρκία συμβαίνει όταν η πρόσληψη θερμίδων ενός ατόμου υπερβαίνει την ποσότητα ενέργειας που καίει.Αυτό που προκαλεί αυτή η έλλειψη ισορροπίας ανάμεσα στην κατανάλωση και την καύση θερμίδων, είναι ασαφές.Οι μαρτυρίες δείχνουν ότι η παχυσαρκία συχνά έχει περισσότερες από μία αιτίες.Περιβαλλοντικοί, ψυχολογικοί, γενετικοί και άλλοι παράγοντες μπορούν να διαδραματίσουν ένα ρόλο.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Το περιβάλλον ενός ατόμου διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην κατάσταση βάρους.Το περιβάλλον περιλαμβάνει τις συμπεριφορές του τρόπου ζωής, όπως το τι τρώει ένα άτομο και πόσο ενεργητικό είναι.Οι Αμερικανοί π.χ. τείνουν να επιλέγουν διατροφές υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, συχνά τοποθετώντας τη γεύση και την ευκολία πάνω από το θρεπτικό περιεχόμενο κατά την επιλογή των γευμάτων.Οι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν αυτά που τρώνε και το πόσο ‘ενεργά’ είναι αυτά ως μέσο αλλαγής της κατάστασης βάρους τους.

Ψυχολογικοί παράγοντες: Οι ψυχολογικοί παράγοντες μπορούν επίσης να επηρεάσουν τις διατροφικές συνήθειες.Πολλοί άνθρωποι τρώνε ως ανταπόκριση σε αρνητικά συναισθήματα όπως η πλήξη, η θλίψη ή ο θυμός.

Περίπου το 30% των ατόμων που αναζητούν θεραπεία για σοβαρά προβλήματα βάρους, αντιμετωπίζουν δυσκολίες που σχετίζονται με την υπερβολική κατανάλωση (υπερφαγία).Κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου υπερφαγίας, οι άνθρωποι τρώνε μεγάλες ποσότητες τροφής, ενώ αισθάνονται ότι δεν μπορούν να ελέγξουν πόσο τρώνε.Εκείνοι με τα πιο σοβαρά προβλήματα υπερφαγίας θεωρούνται ότι έχουν αυτό που ονομάζεται ‘αδηφαγική διαταραχή’.Αυτοί οι άνθρωποι μπορεί να έχουν μεγαλύτερη δυσκολία στο να χάσουν βάρος και να το διατηρήσουν, σε σχέση με τους ανθρώπους χωρίς διατροφικά προβλήματα.Κάποιοι θα χρειαστούν ειδική βοήθεια, όπως η παροχή συμβουλών ή φαρμάκων, για να ελέγξουν την αδηφαγία τους πριν να μπορέσουν να διαχειριστούν με επιτυχία το βάρος τους.

Γενετικοί παράγοντες: Η παχυσαρκία τείνει να διατρέχει οικογένειες, γεγονός που υποδηλώνει ότι μπορεί να έχει μία γενετική αιτία.Ωστόσο, τα μέλη της οικογένειας δεν μοιράζονται μόνο γονίδια, αλλά και συνήθειες διατροφής και τρόπου ζωής που μπορεί να συμβάλλουν στην παχυσαρκία.Ο διαχωρισμός αυτών των παραγόντων του τρόπου ζωής από τους γενετικούς παράγοντες, είναι συχνά δύσκολος.Ωστόσο, αυξανόμενα στοιχεία δείχνουν ότι η κληρονομικότητα είναι ένας ισχυρός καθοριστικός παράγοντας της παχυσαρκίας.Σε μία μελέτη των ενηλίκων που υιοθετήθηκαν ως παιδιά, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα βάρη ενηλίκων των δειγμάτων τους ήταν πιο κοντά στα βάρη των βιολογικών γονέων τους από ό,τι σε εκείνα των υιοθετούμενων γονέων τους.Το περιβάλλον που παρέχει η υιοθεσιακή οικογένεια προφανώς είχε λιγότερη επιρροή στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας από ό,τι η γενετική σύνθεση του ατόμου.Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι γενετικά προδιατεθειμένοι στην παχυσαρκία, δεν γίνονται παχύσαρκοι ή είναι σε θέση να χάσουν βάρος και να το κρατήσουν μακριά.

Άλλες αιτίες της παχυσαρκίας: Μερικές ασθένειες μπορούν να μειώσουν το μεταβολισμό ή να προκαλέσουν αυξημένη όρεξη που μπορεί να προκαλέσει παχυσαρκία.Αυτές περιλαμβάνουν τον υποθυρεοειδισμό, το σύνδρομο Cushing, την κατάθλιψη και ορισμένα νευρολογικά προβλήματα.Ορισμένα φάρμακα, όπως τα στεροειδή και ορισμένα αντικαταθλιπτικά, μπορεί να προκαλέσουν υπερβολική αύξηση βάρους με τις ίδιες μεθόδους.Ένας γιατρός μπορεί να καθορίσει εάν ένας ασθενής έχει οποιαδήποτε από αυτές τις καταστάσεις, οι οποίες πιστεύεται ότι είναι υπεύθυνες για μόνο περίπου το 1% όλων των περιπτώσεων παχυσαρκίας.

Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας πρέπει να είναι μακροπρόθεσμη. Δεν μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμα. Η απώλεια βάρους πρέπει να είναι βαθμιαία και απαιτείται προσεκτική παρακολούθηση για να αποφευχθεί η αύξηση του σωματικού βάρους.

Η αλλαγή συμπεριφοράς και του τρόπου ζωής είναι οι μόνοι τρόποι για να αλλάξει μόνιμα το βάρος ενός ατόμου. Αυτές οι αλλαγές επικεντρώνονται στις σταδιακές και μόνιμες αλλαγές στις συνήθειες φαγητού και άσκησης.Υπάρχουν έξι τρόποι με τους οποίους μπορείτε να αλλάξετε τη συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής σας που θα σας βοηθήσουν να διατηρήσετε την απώλεια βάρους:

• Εκπαίδευση σε θέματα διατροφής
• Αλλαγή των διατροφικών συνηθειών σας
• Αύξηση της σωματικής σας δραστηριότητας
• Αλλάζοντας τη στάση σας όσον αφορά στο φαγητό
• Συμμετοχή σε πρόγραμμα απώλειας βάρους
• Ανάπτυξη συστημάτων υποστήριξης
• Υιοθέτηση οποιωνδήποτε φαρμακευτικών θεραπειών έχει διατάξει ο ιατρός σας

Τα κλειδιά για τη διαχείριση βάρους περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως αύξηση της άσκησης και της δραστηριότητας, καθώς και αλλαγή των διατροφικών συνηθειών.

Τα συνταγογραφούμενα φάρμακα είναι μια άλλη προσέγγιση για τη θεραπεία της παχυσαρκίας.Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να βοηθήσει τον ασθενή να μάθει και να προσαρμοστεί σε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής.

Θα πρέπει να χρησιμοποιείται μαζί με ένα πρόγραμμα διατροφής και άσκησης και θα πρέπει να σας βοηθήσει να ακολουθήσετε το γενικότερο θεραπευτικό σας πλάνο.

Τα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας που διατίθενται σήμερα, λειτουργούν κυρίως με την καταστολή της όρεξης.Αυξάνουν συγκεκριμένες ορμόνες όπως η νοραδρεναλίνη ή η σεροτονίνη στο νευρικό σύστημα, δημιουργώντας μια αίσθηση πληρότητας.

Αυτά τα φάρμακα δεν θα λειτουργήσουν, ωστόσο, εκτός αν κάνετε επίσης αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής σας.

Το επίπεδο επιτυχίας των φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας είναι μάλλον περιορισμένο. Οι μελέτες δείχνουν μια μέση απώλεια βάρους από 6 έως 10 λίβρες συνολικά και περίπου μισή λίβρα την εβδομάδα μεγαλύτερη απώλεια βάρους από ό,τι με το εικονικό φάρμακο (για 12 εβδομάδες θεραπείας ή λιγότερο). Ορισμένα άτομα ανταποκρίνονται πολύ καλά, ενώ άλλα μπορεί να μην ανταποκριθούν καθόλου.

Ένα φάρμακο απώλειας βάρους δεν είναι μια ολοκληρωμένη θεραπεία. Η χρήση των φαρμάκων απώλειας βάρους θα πρέπει να συνδυάζεται με σωματική δραστηριότητα και βελτιωμένη διατροφή για να χάσετε και να διατηρήσετε το βάρος σας με μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.

Τα φάρμακα απώλειας βάρους μπορούν να ληφθούν υπόψη για:

• Άτομα με ΔΜΣ μεγαλύτερο από 30, χωρίς παθήσεις που σχετίζονται με την παχυσαρκία
• Άτομα με ΔΜΣ μεγαλύτερη από 27 με δύο ή περισσότερες παθήσεις που σχετίζονται με την παχυσαρκία

Επί του παρόντος, τα περισσότερα διαθέσιμα φάρμακα απώλειας βάρους που εγκρίνονται από τον ΕΟΦ προορίζονται για βραχυπρόθεσμη χρήση, δηλαδή για μερικές εβδομάδες ή μήνες.

Μια άλλη επιλογή θεραπείας μπορεί να είναι η χειρουργική επέμβαση. Η χειρουργική επέμβαση πρέπει να εξετάζεται μόνο αφού όλες οι άλλες προσπάθειες απώλειας βάρους έχουν αποτύχει, ή εάν ένα άτομο πάσχει από ασθένεια που σχετίζεται με την παχυσαρκία.

Η χειρουργική επέμβαση θα πρέπει να γίνεται μόνο σε Κλινικές που δεσμεύονται για μακροπρόθεσμη παρακολούθηση και ως προσθήκη σε προγράμματα διατροφής, άσκησης και προγραμμάτων τροποποίησης διατροφικής συμπεριφοράς.

Επί του παρόντος, οι υποψήφιοι/ες για αυτές τις χειρουργικές επεμβάσεις πρέπει να είναι:

• Υπερβολικά παχύσαρκοι/ες (με έναν ΔΜΣ μεγαλύτερο από 35)
• Καλά ενημερωμένοι/ες
• Να έχουν αξιολογηθεί από διαιτολόγο, ψυχολόγο, ενδοκρινολόγο και άλλους ειδικούς, πριν σκεφτούν να πράξουν τη διαδικασία.

Οι χειρουργικές επεμβάσεις είχαν την πιο μακροπρόθεσμη επιτυχία, αλλά είναι σημαντικό να εξεταστούν οι λόγοι επιτυχίας ή αποτυχίας προηγούμενων προσπαθειών απώλειας βάρους καθώς και οι κίνδυνοι και τα οφέλη της χειρουργικής επέμβασης.

Μελέτες δείχνουν ότι ακόμη και οι ελάχιστα ενεργητικοί άνθρωποι μπορούν να κερδίσουν σημαντικά οφέλη για την υγεία τους εάν διαθέσουν μόνο 30 λεπτά ή περισσότερο σωματικής άσκησης ανά ημέρα.

Για τα μεγαλύτερα συνολικά οφέλη για την υγεία, οι εμπειρογνώμονες προτείνουν 30 λεπτά μέτριας έντασης αερόβια άσκηση 3 ή περισσότερες φορές την εβδομάδα, καθώς και κάποια μορφή αναερόβιας άσκησης, όπως άσκηση ενίσχυσης μυών και τέντωμα δύο φορές την εβδομάδα.

Αν έχετε παραμείνει ανενεργός για ένα διάστημα, ίσως θελήσετε να ξεκινήσετε με λιγότερο έντονες δραστηριότητες, όπως το περπάτημα ή το κολύμπι με έναν βολικό, άνετο ρυθμό.

Ξεκινώντας με έναν αργό ρυθμό, θα σας επιτρέψει να γίνετε σωματικά σε φόρμα, χωρίς να πιέσετε το σώμα σας. Μόλις είστε σε καλύτερη κατάσταση, μπορείτε σταδιακά να κάνετε πιο έντονη δραστηριότητα.

Προσέξτε τις παρακάτω συμβουλές:

• Καθορίστε ρεαλιστικούς στόχους απώλειας βάρους, όπως απώλεια βάρους 1 – 2 λιβρών ανά εβδομάδα.Αυτοί που χάνουν βάρος αργά, τρώγοντας λιγότερα και ασκούμενοι περισσότερο, τείνουν να κρατούν μακριά το χαμένο βάρος τους. Ακόμη και μια απώλεια βάρους ½ λίβρας ανά εβδομάδα, θα είχε ως αποτέλεσμα απώλειας 25 λιβρών μέσα σε ένα χρόνο.
• Τρώτε λιγότερες θερμίδες μειώνοντας τα μεγέθη των μερίδων.Ένας εύκολος τρόπος για να διαμοιράσετε ένα πιάτο είναι να βάζετε φρούτα και λαχανικά στο μισό, αμυλούχα στο ¼ του πιάτου και πρωτεΐνες στο άλλο ¼ του πιάτου.
• Στοχεύστε σε τουλάχιστον πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα.
• Μην παραλείπετε τα γεύματα. Αυτό επιβραδύνει το μεταβολισμό και μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη πείνα και πολυφαγία 4 με 5 μίνι-γεύματα, τα οποία διανέμονται κανονικά καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, μπορεί να σας βοηθήσουν να ικανοποιήσετε την πείνα σας ενώ διατηρείτε το βάρος σας υπό έλεγχο.
• Αισθανθείτε ελεύθεροι να συμπεριλάβετε προγραμματισμένα, υγιεινά σνακ μεταξύ των γευμάτων αν διαπιστώσετε ότι αγωνίζεστε ενάντια στη φυσική πείνα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Μερικά παραδείγματα είναι το ελληνικό γιαούρτι χωρίς λίπος, το τυρί cottage και τα φρούτα, τα λαχανικά και το χούμους, το τυρί σε φέτες και τα φρέσκα φρούτα ή μια μερίδα καρύδια.

• Επιλέξτε τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, όπως ψωμιά ολικής αλέσεως, δημητριακά, ζυμαρικά, ρύζι, φρούτα και λαχανικά. Αυτά τα τρόφιμα θα σας δώσουν περισσότερη ικανοποίηση στο μάσημα, ενώ η υψηλότερη περιεκτικότητα σε ίνες μπορεί να σας κάνει να νιώσετε πληρέστεροι/ες με λιγότερες θερμίδες.
• Για να εξασφαλίσετε ότι τρώτε υγιεινά, κρατήστε ένα ακριβές περιοδικό ημερολόγιο τροφίμων.Γράψτε όλα όσα τρώτε ή πίνετε. Να είστε ειλικρινείς και ακριβείς, διαφορετικά το περιοδικό σας Ημερολόγιο δεν είναι τόσο εξυπηρετικό. Το «Περιοδικό Τροφίμων» θα σας βοηθήσει να μάθετε τις διατροφικές σας συνήθειες και θα σας βοηθήσει να αξιολογήσετε τις επιλογές τροφίμων που κάνετε.
• Τρώτε μια ποικιλία τροφίμων.Συμπεριλάβετε όλες τις ομάδες τροφίμων για να πάρετε όλες τις θρεπτικές ουσίες που χρειάζεστε.
• Περιορίστε τα εστιατορικά τρόφιμα.
• Κάντε τον προγραμματισμό σας από πριν: Σχεδιάστε τα γεύματα για την εβδομάδα, δημιουργώντας μια λίστα με τα τρόφιμα του παντοπωλείου και έχοντας υγιεινά τρόφιμα στη διάθεσή σας στην κουζίνα και το ντουλάπι σας.Κρατήστε τα τρόφιμα – πειρασμούς έξω από το σπίτι και το γραφείο.

Οι θαυματουργές διαίτες της μόδας συνήθως δεν υποστηρίζουν τα μακροχρόνια αποτελέσματα απώλειας βάρους.

Αποφύγετε τις «θαυματουργές» διατροφικές συνήθειες και εστιάστε αντί αυτού στον έλεγχο των μερίδων, μειώνοντας τις κενές θερμίδες όπως τα γλυκά και τα σακχαρώδη ποτά, και αυξάνοντας την άσκηση.

Ενώ δεν υπάρχει κάποια προσέγγιση για τον προσδιορισμό μιας δίαιτας, πολλές έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Συστάσεις που υπόσχονται μια γρήγορη λύση
• Κατευθυντήριες προειδοποιήσεις για κινδύνους από ένα μόνο προϊόν ή δίαιτα
• Ισχυρισμοί που ακούγονται πολύ καλοί για να είναι αληθείς
• Απλουστευμένα συμπεράσματα που προκύπτουν από μία πολύπλοκη μελέτη
• Συστάσεις που βασίζονται σε μια μεμονωμένη μελέτη
• Δραματικές δηλώσεις που διαψεύδονται από αξιόπιστες επιστημονικές οργανώσεις
• Λίστες των «καλών» και «κακών» τροφίμων
• Συστάσεις που έγιναν για να βοηθήσουν στην πώληση ενός προϊόντος
• Συστάσεις που βασίζονται σε μελέτες που έχουν δημοσιευτεί χωρίς την εξέταση άλλων ερευνητών
• Συστάσεις από μελέτες που αγνοούν τις διαφορές μεταξύ ατόμων ή ομάδων
• Εξάλειψη μιας ή περισσοτέρων από τις πέντε ομάδες τροφίμων